Onderzoek Fysieke Belasting in het kader van de RI&E Fysieke belasting

Ewout Brehm • 17 juni 2024

Basis op orde? Start met de verdiepend onderzoek RI&E fysieke belasting

Wanneer je fysiek werk aanbiedt, is het van belang om de risico's voor de medewerkers goed in kaart te hebben. Op deze manier kan je werken aan een gezonde en veilige werkplek voor je medewerkers. Zeker wanneer er veel getild wordt, medewerkers onder kniehoogte of boven schouderhoogte moeten werken of dat er handmatig met karren of rolcontainers gewerkt wordt, is een verdiepend onderzoek fysieke belasting, met bijbehorend plan van aanpak nodig.


Eerst zelf aan de slag

De eerste stap kun je zelf zetten. Het begint namelijk met de vraag of er sprake is van risico's op het gebied van fysieke belasting. Dat kan je in kaart brengen met de checklist fysieke belasting van TNO. Dit geeft een indicatie waar de risicogebieden liggen in jouw organisatie. Ligt het risico met name op tillen of dragen, duwen en trekken of juist hand-arm taken? Daarnaast wordt er ook een eerste beoordeling gemaakt van de mogelijke ongunstige werkhoudingen of juist beeldscherm taken. 


Verdiepend onderzoek

De checklist fysieke belasting van TNO doorlopen is voor een volledige RI&E fysieke belasting niet voldoende. Wanneer er sprake is van mogelijke knelpunten, dan is een verdiepend onderzoek noodzakelijk. In artikel 5.3b van het  arbeidsomstandighedenbesluit staat dat er een beschrijving moet komen van:

  • de kenmerken van de last,
  • de vereiste lichamelijke inspanning,
  • de kenmerken van de werkomgeving,
  • de eisen van de taak,

Ook zal er onderzoek gedaan moeten worden om te bepalen of de werkzaamheden vallen binnen de gezondheidskundige grenswaarden. Hierbij is het van belang dat de door TNO gevalideerde meetmethoden worden gebruikt. Hierbij kun je denken aan de:

  • HARM (Hand Arm Risicobeoordelingsmethode)
  • WHI (Werkhoudingeninstrument)
  • Dutch (Duw en Trek Check)
  • BAS (Beter achter je Schermen)

Daarnaast worden de NIOSH methode (ISO 11228-1) en de KIM (Key Indicator Method) meetmethodes ook door de arbeidsinspectie als gevalideerde methoden gezien. 

Plan van aanpak

Wanneer de risico's helder zijn, is de volgende stap een plan van aanpak maken. De verbetermogelijkheden dienen volgens de TOP strategie te worden ingezet. Hiermee wordt het volgende bedoeld:

  • Technische maatregelen
  • Organisatorische maatregelen
  • Persoonlijke maatregelen

De eerste gedachte moet dus zijn: kunnen we het risico niet helemaal wegnemen. Door bijvoorbeeld automatisering of robotisering. Wanneer het wegnemen van het risico niet lukt, dan kan je inzetten op bijvoorbeeld tilhulpmiddelen of werkplekken op hoogte brengen. De volgende stap is om organisatorische oplossingen te zoeken zoals taakroulatie of extra pauze inlassen. Als derde kan er gezocht worden persoonlijke verbeteringen. Dit kan gericht zijn op de individuele werkplek of het inzetten van bijvoorbeeld een exoskelet.

Voorlichting en scholing zijn altijd van belang om ervoor te zorgen dat werknemers de risico’s herkennen, weten hoe het werk goed uitgevoerd moet worden en hoe en wanneer hulpmiddelen gebruikt moeten worden. De basis van het werk is een goede werkinstructie. Om deze reden staat dit onderdeel enigszins los van de TOP-strategie: het moet altijd worden gegeven.

Oppakken en borgen

Als het plan van aanpak er is, begint het echte werk: Aan de slag met het verminderen van de fysieke belasting. Dat is vaak de grootste uitdaging. Belangrijk is om dit samen met de medewerkers van de werkvloer in te zetten. Een mooie aanpak kan zijn om te werken met ergocoaches. Dit zijn je eerste ambassadeurs naar de werkvloer. Ze kunnen meedenken in oplossingen en deze samen met de medewerkers van de vloer testen. De ergocoaches kunnen naar de toekomst ook een mooie rol spelen in de borging van de aandacht van fysieke belasting. Ze kunnen blijvend collega's ondersteunen en coachen om het thema onder de aandacht te houden. Zo ontstaat er stap voor stap een cultuur van Duurzaam Fysiek Werk!

vacature fysiotherapeut hersteltrainer werk
door Ewout Brehm 24 juni 2025
Ben je fysiotherapeut, en wil je aan de slag met het herstel van fysieke klachten op de werkvloer? Dan is deze vacature voor jou!
door Ewout Brehm 23 juni 2025
In de hectiek van personeelstekort, productiedruk en regelgeving, zakt het onderwerp al snel onderaan de agenda. Begrijpelijk, maar juist daardoor blijft fysieke belasting vaak onopgemerkt, met grote gevolgen. Waarom fysieke belasting in de vlees- en vleeswarensector extra aandacht vraagt In de vlees- en vleeswarensector voeren medewerkers vaak repeterende handelingen uit, zoals het snijden van vlees of het tillen van zware stukken, meestal in belastende houdingen. Deze fysieke belasting leidt regelmatig tot klachten aan rug, schouders en spieren, en kan uiteindelijk resulteren in langdurig ziekteverzuim. Uitzendkrachten lopen extra risico vanwege hun beperkte ervaring, terwijl oudere werknemers vaker minder hersteltijd hebben. Veel klachten blijven lang onopgemerkt of worden genegeerd. Tegen de tijd dat iemand uitvalt, is het meestal ernstig én langdurig. Het gevolg? Hoger verzuim, verlies van personeel en minder aantrekkelijk werk. 5 essentiële stappen voor minder fysieke belasting Fysieke belasting aanpakken vraagt om meer dan alleen hulpmiddelen. Een duurzame aanpak bestaat uit vijf stappen: Inzicht creëren Door een risico-inventarisatie worden de risico’s en verbeterpunten in kaart gebracht. Dit zorgt voor bewustwording én een concreet startpunt. Interne ergocoaches opleiden Deze medewerkers leren hoe ze fysieke belasting kunnen analyseren en collega’s coachen. Zo blijft kennis geborgd in de organisatie. Leidinggevenden betrekken Zij zien wat er op de werkvloer gebeurt en kunnen snel ingrijpen, overbelasting bespreekbaar maken en het goede voorbeeld geven. TOP-strategie toepassen Combineer t echnische (hulpmiddelen of machines), o rganisatorische (taakroulatie of pauzes) en p ersoonsgerichte (trainingen) oplossingen. Bewustwording vergroten Via praktijktrainingen en videobeelden leren medewerkers hoe kleine aanpassingen in houding of werkwijze al veel verschil maken. Wachten tot iemand zich meldt is te laat “Mensen geven niet snel aan wanneer ze klachten hebben. En als ze uitvallen, is dat vaak voor een lange periode,” vertelt Ewout Brehm, bewegingswetenschapper en partner bij Buro voor Fysieke Arbeid. Daarom helpt zijn team bedrijven om fysieke belasting structureel en preventief aan te pakken. Niet met dikke rapporten, maar met praktische tools, gerichte observaties en coaching op de werkvloer. Buro voor Fysieke Arbeid begeleidt organisaties stap voor stap. Hun aanpak is praktisch, mensgericht en gericht op duurzame verbetering van de werkomstandigheden. Download hier de flyer met de 5-stappenaanpak sector vlees en sector vleeswaren Tijd om fysieke belasting aan te pakken Wacht niet op klachten. Schrijf je nu in voor onze pilot en ontdek wat wij voor jouw organisatie kunnen betekenen om fysieke belasting te verminderen. Meld je hier aan voor de pilot Dankzij subsidie uit het MDIEU-project Fit voor Vlees zijn de kosten voor de opdrachtgever vaak gedekt. Informeer naar de voorwaarden. tekst overgenomen uit de blog voor de vlees- en vleeswarensector.
door Ewout Brehm 24 januari 2025
Nieuwe data voor de nascholing vanuit het KRF zijn bekend. Schrijf je nu in voor een van deze groepen.